Sociale verkiezingen 2020: bijzondere ontslagbescherming

Dit is mogelijk in volgende gevallen: 

- Wanneer er tussen X+40 en X+47 een klacht werd ingediend tegen een kandidaat die voorkomt op de kandidatenlijst;
- In een aantal andere gevallen zonder dat er een klacht is tegen een kandidaat:
• Indien een persoon op de kandidatenlijst komt te overlijden;
• Indien een kandidaat ontslag neemt uit de onderneming in kwestie;
• Indien een kandidaat ontslag neemt uit de vakbond die hem heeft voorgedragen;
• Indien de categorie waartoe een kandidaat behoort, wijzigt;
• Indien een kandidaat zijn kandidatuur intrekt op uiterlijk X+47.

Indien een van bovenstaande situaties zich voordoet en er wordt een vervanger voorgedragen, dan zal deze vervanger de bijzondere ontslagbescherming genieten. De kandidaten die vervangen zijn, verliezen dan hun bescherming. Absolute zekerheid over wie er op de definitieve kandidatenlijst staat, heeft de werkgever dus pas op X+77, nadat deze vervangers gekend zijn.

Als gevolg van de opschorting van de procedure van de sociale verkiezingen werd ook de occulte periode beïnvloed. Om deze periode niet te verlengen met enkele maanden werd beslist om deze mee op te schorten. Meer specifiek bepaalt de wet van 4 mei 2020 dat de occulte periode terug een aanvang neemt vanaf de 36ste dag voor de hervatting van de procedure. De einddatum blijft nog steeds de ‘nieuwe’ dag X+76, met name de laatste dag waarop de vervangingen kunnen gebeuren.

In de praktijk betekent dit dat de occulte periode een aanvang zal nemen tussen 18 augustus 2020 en 31 augustus 2020, afhankelijk van de nieuw gekozen verkiezingsdatum. De nieuwe dag X+76 situeert zich voor de sociale verkiezingen van 2020 tussen 2 november en 15 november 2020.
Hoewel dergelijke vervangingen slechts in een limitatief aantal gevallen kunnen, is het ook hier belangrijk om op te letten met een ontslag. Een werknemer die ontslagen wordt en later alsnog op de lijst van de vervangers blijkt te staan, geniet dezelfde bescherming tegen ontslag als de andere kandidaten. Het ontslag van een vervanger in de nieuwe occulte periode kan voor een werkgever verregaande consequenties met zich meebrengen.

De indiending van de kandidatenlijsten is de laatste stap die werd genomen voor de procedure werd opgeschort. De werkgever weet wie momenteel de beschermde kandidaten zijn (let wel: eventuele vervangingen kunnen nog gebeuren) én hoeveel beschermde kandidaten er zijn. Het aantal kandidaten op een lijst kan niet meer toenemen. Een verlaging van het aantal kandidaten kan wel nog. Dit is het geval wanneer er geen vervanger wordt gevonden voor een kandidaat die wegvalt.
De voorwaarden waaraan vervangers moeten voldoen, zijn dezelfde als die voor de oorspronkelijke kandidaten. Ook voor hen moet worden nagegaan of ze aan alle voorwaarden voldoen op de oorspronkelijk vastgelegde verkiezingsdatum in mei 2020.
 
In de regel genieten de kandidaten bij de sociale verkiezingen de bijzondere ontslagbescherming gedurende een periode van vier jaar. Zij zijn in principe beschermd tot de installatievergadering van de overlegorganen na de verkiezingen in 2024. Deze termijn wordt ingekort voor kandidaten die voor de tweede keer op rij niet verkozen zijn. Deze personen genieten slechts twee jaar de bijzondere ontslagbescherming.

Deze regels zijn onveranderd gebleven, op enkele zaken na. Zo wordt de duur van de mandaten van de werknemersafgevaardigden die momenteel zetelen in de huidige overlegorganen verlengd met de periode van de opschorting. Zij genieten minstens tot de nieuwe installatievergadering in het najaar van 2020 de bijzondere ontslagbescherming.

Verder gelden er ook specifieke regels in de situatie waarin de minimumpersoneelsbezetting niet meer bereikt werd in de referteperiode van 2019 en er bijgevolg geen sociale verkiezingen werden georganiseerd. In deze situatie genieten de verkozen kandidaten van 2016 verder de bijzondere ontslagbescherming voor een periode van zes maanden, te rekenen vanaf de eerste dag van de vastgelegde verkiezingsperiode. Voor de sociale verkiezingen van 2020 beginnen deze zes maanden te lopen vanaf 16 november 2020.

De werkgever kan enkel overgaan tot ontslag van beschermde werknemers op basis van dringende redenen dan wel technische of economische redenen. Deze moeten vooraf erkend worden door de arbeidsrechtbank, resp. het bevoegd paritair comité. Gaat de werkgever hierbuiten toch over tot ontslag of heeft hij de voorafgaande goedkeuring niet bekomen, dan zal hij gehouden zijn tot een vergoeding die in bepaalde gevallen kan oplopen tot 8 jaar loon.

De verschuldigde vergoeding is afhankelijk van het moment waarop het ontslag plaatsvindt: tijdens of na de occulte periode.