Buitengerechtelijke invordering van schulden

De naweeën van de economische crisis in 2008 hebben tot wetgevend initiatief geleid. In 2012 werd een wetsvoorstel ingediend vanuit de idee consumenten beter te beschermen tegen bedenkelijke praktijken van een zeer beperkt aantal leden van de beroepsgroepen die zich bezig houden met de invordering van schulden.

Door dit wetgevend ingrijpen is er ook rechtspraak ontstaan die verduidelijking heeft gebracht welke regels op wie van toepassing zijn. In dit boek vindt de lezer een praktische leidraad die nuttig kan zijn bij de invordering van schulden, alsook voor de bescherming van diens rechten.

Niet langer worden de zittingen van de ondernemingsrechtbanken overspoeld met dossiers waarin de schuldenaar geen betwisting voert, of eenvoudigweg verstek laat gaan. Schuldeisers hebben inmiddels massaal hun weg gevonden naar de ‘nieuwe’ buitengerechtelijke procedure voor onbetwiste geldschulden dewelke wordt gevoerd met behulp van een gerechtsdeurwaarder. Niet alleen de lagere kostprijs, maar ook het feit dat de procedure sneller verloopt maakt dat de schuldeiser een gerechtelijke procedure steeds minder aantrekkelijk begint te vinden.

De invoering van de buitengerechtelijke procedure voor de invordering van onbetwiste geldschulden door de Potpourri I-wet op 19 oktober 2015 heeft dan ook een grote verschuiving teweeggebracht in het juridisch landschap van de ondernemingsrechtbanken naar de gerechtsdeurwaarder. Daar waar de ondernemingsrechtbanken vroeger gebukt gingen onder een overbelasting van hun zittingen aan zaken waarin door de schuldenaars geen betwisting werd gevoerd, is het platform van de gerechtelijke procedure nu grotendeels voorbehouden voor betwiste vorderingen.

Zowel bij de invordering van schulden bij consumenten, als bij de invordering van schulden bij ondernemingen werd door de wetgever aan de gerechtsdeurwaarder een prominente rol toegekend. Zij dragen in beide procedures de hoofdrol weg. 

Bij de invordering van consumentenschulden handelen advocaten en gerechtsdeurwaarders volgens eigen regels, waarbij ze niet onderworpen zijn aan controles door de FOD Economie. Toekomstige wetgevende ingrepen zouden hier wel eens verandering in kunnen brengen.

De gerechtsdeurwaarder staat in de IOS-procedure de schuldeiser bij in alle stappen van de procedure: van het betekenen van de aanmaning tot betalen tot het nemen van uitvoerende maatregelen. De keuze voor de gerechtsdeurwaarder lag volgens de Belgische wetgever voor de hand. Omdat de procedure invordering onbetwiste geldschulden een administratieve procedure is die uitmondt in een eenzijdige, verbindende en uitvoerende administratieve rechtshandeling was de Belgische wetgever van oordeel dat deze taak alleen kon worden toevertrouwd aan de gerechtsdeurwaarders, die openbare en ministeriële ambtenaren zijn.

In beide procedures handelt de gerechtsdeurwaarder steeds onder toezicht van de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders (NKGD).