Mercuriales 2020: voor een vastberaden maar humane justitie

‘De hervormingscommissie, die zich ervan bewust is dat de gevangenisstraf vaak verloren tijd betekent, stelt de rol van de gevangenisstraf in vraag,' klinkt het, ‘waarbij ze niet alleen voorstelt om van de gevangenisstraf één van de vele mogelijke straffen te maken maar vooral een straf die kan worden opgelegd wanneer met de andere straffen niet hetzelfde doel kan worden bereikt. Het debat moet dus gaan over de vraag of de korte gevangenisstraffen al dan niet moeten worden behouden, of we al dan niet voorrang wensen te geven aan de andere straffen, over de vervangende gevangenisstraf en over het nut van de extra-penale maatregelen die de re-integratie bevorderen.’

We moeten zeer voorzichtig omgaan met het oplijsten van gegevens of activiteiten van personen in strafrechtelijk verband. Dat stelt Brussels procureur-generaal Johan Delmulle in zijn mercuriale. Sinds 2016 werden alleen al in het kader van de strijd tegen het moslimterrorisme vijf categorieën van oplijstingen gemaakt. Dat moet voor de procureur-generaal volstaan, en bovendien moet ervoor gewaakt worden dat er steeds een duidelijke wettelijke basis is, én dat personen steeds uit die lijsten kunnen gehaald worden.

[...] 

Er moet ook geïnvesteerd worden in de samenwerking en het maken van sluitende afspraken met de buitenlandse partners, meent de magistraat. ‘Het is immers geen geheim dat, indien de gegevens van deze personen ook aan buitenlandse instanties werden meegedeeld, men misschien hier wel geschrapt geraakt maar in het buitenland nog héél lang verder ‘gelabeld’ kan blijven.’

Biedt de nieuwe gegevensbeschermingswet van 30 juli 2018 een sluitende oplossing voor wie betrokken raakt bij een strafzaak en zijn gegevensbeschermingsrechten wil uitoefenen? Volgens Patrick Vandenbruwaene, procureur-generaal van het hof van beroep in Antwerpen, luidt het antwoord op die vraag nog altijd ‘neen’.

Een van de basisprincipes van het strafprocesrecht is het geheim van het onderzoek. Dat maakt het volgens de procureur-generaal onmogelijk om het zogenaamde recht op transparantie in te voegen. ‘Dit zou betekenen dat een in een strafzaak betrokken persoon meteen verwittigd zou worden dat zijn persoonsgegevens verwerkt worden en dat er dus een onderzoek loopt. Bijna de verwittiging aan de inbreker dat men hem aan het filmen is, of de drugsbaron dat zijn telefoon wordt afgeluisterd en er een huiszoeking volgt.’

Hij stelt voor om de rechten van elke verhoorde persoon aan te vullen met een kennisgeving over de verwerking van zijn persoonsgegevens. ‘Dat berokkent geen schade aan het lopend strafonderzoek vermits het verhoor op zich het gebruik van de persoonsgegevens van de verhoorde persoon impliceert.’

[...]

Het gerecht in Oost- en West-Vlaanderen hoopt 95 miljoen euro te innen uit in totaal 173 strafuitvoeringsonderzoeken die vorig jaar gestart werden. Dat stelde de Gentse procureur-generaal Erwin Dernicourt bij de plechtige opening van het nieuwe gerechtelijke jaar in Gent.

Een strafuitvoeringsonderzoek kan gestart worden bij gebrek aan volledige betaling van een opgelegde verbeurdverklaring, geldboetes of gerechtskosten. De Gentse procureur-generaal belastte begin 2018 een magistraat op het parket-generaal met de opvolging van alle zaken die in aanmerking komen voor zo'n strafuitvoeringsonderzoek.

‘In 2019 werden er 173 zaken voor het opstarten van een strafuitvoeringsonderzoek aangelegd, goed voor een potentieel te innen bedrag van 95.935.312,40 euro. Vorig jaar spraken we van een potentieel te innen bedrag van 35.731.253,74 euro voor 229 aangelegde zaken’, zei Dernicourt.

De afkoopwet brengt minder geld op, maakte Dernicourt bekend.

[...]

Het aantal behandelde zaken in Henegouwen explodeert voor bepaalde rechtbanken, waaronder de ondernemingsrechtbank en de kamer van inbeschuldigingstelling. Tussen 2018 en 2019 is het aantal zaken voor de KI gestegen van 650 naar 953 zaken, een stijging van 47 procent. In de weken na de opgelegde quarantaine bleef de kamer van inbeschuldigingstelling onder zeer strenge hygiënische voorwaarden verder werken. De procureur-generaal betreurt echter dat het koninklijk besluit van 9 april 2020 niets zegt over de kwestie van het verschijnen van gedetineerden per videoconferentie. Toch prees hij de loyaliteit van de advocaten in die periode.

Het aantal zaken in dossiers van gerechtelijke ontbinding dat door de ondernemingsrechtbank wordt behandeld, neemt toe van 1.188 tot 2.667 zaken. Anderzijds bleef het aantal faillissementen en gerechtelijke reorganisaties stabiel. ‘Er is geen gerechtelijke achterstand in Henegouwen, alle zaken worden binnen drie maanden opgelost’, stelde PG Ignacio De la Serna vast. 

[...]